|
DİYARBAKIR İLÇELERİNİN TURİZM POTANSİYELİ
DİYARBAKIR İLÇELERİ
Genel olarak ilçelerimiz tarihi , dini ve kültürel değerleriyle
büyük bir turizm potansiyeline sahiptir.
SİLVAN
-M.Ö. 3000'lerden günümüze kadar Huri,Mitani,Nirbi ve Kirhiler,
Bit-Zamani Krallığı,Urartu,Asur,İskit,Med,Pers, Büyük İskender,S
elevkos hanedanlığı,Part,Sasani ve Roma gibi medeniyetler
tarafından fethedilen ve İlçelerimizden Diyarbakırla ortak bir tarihi
geçmişe sahip olan SİLVAN; 21 Yüzyıl önce Büyük Tigran tarafından
kurulan ve Tigranokerta adıyla Helenistik çağın en önemli ve en büyük
kentlerinin başında gelmekteydi.
M.Ö.77 yılında 300 bin nüfusuyla bir imparatorluk başkenti olan Silvan'da
12 yunan kentinin halkı yaşamaktaydı. M.S. 387 yılında Roma imparatoru
I.Theodosius ile Sasanlı hükümdarı III.Şapur anlaşarak bölgeyi yeniden
paylaştılar.
Silvan ve Karin Romalıların sınır kentleri olarak garnizon merkezi yapıldı.
M.S.410 yılında Mar Marutha tarafından İran Hükümdarı II. Şapur
zamanında katledilen Hıristiyan askerleri arasındaki Kırklar diye bilinen
40 Hıristiyan şehidinin kemiklerini büyük bir merasimle getirerek Silvan'a
gömdürmesinden dolayı Bizanslılar bu şehire Martyropolis (Şehitler şehri)
adını vermişlerdir.
VI. Yüzyılda Bizans imparatoru Justinianusun Silvan kalesini güçlendirip
bu kale-şehire kendi adını vererek Justinianopolis'i Perslere karşı en önemli
garnizonu olarak kullandı.
İslam ordularının fethinden sonra Üç Halife Devri, Emeviler, Abbasiler
Hamdaniler,Büveyhoğulları,Mervaniler,Selçuklular,Artuklular,Eyyubiler
(Meyafarikin Eyyubileri) Memlukler (Timur Devri), Akkoyunlular,Şah İsmail,
Yerel Beylikler ve Osmanlılar'a kadar birçok uygarlığa beşiklik ve Başkent'lik
etmiş,barındırdığı eşsiz mimari eserleri, tarihi, dini ve kültürel değerleri ile bir
kültür kenti olarak günümüze kadar ulaşmıştır.
Müslümanlar döneminde ortaçağın en parlak kentlerinden biri olması ve
Meyyafarıkin adıyla Mervani Devletinin 101 yıllık Başkenti, Meyafarkin ve
Mardin Artuklu Devletinin iki başkentinden biri,Hamdani devletinin hükümdarı
Seyfüddevlenin Silvan'a gömülmesini vasiyet edecek kadar sevdiği ve
önem verdiği ikinci merkezi ve Meyyafarıkin Eyyübi'lerinin
başkenti olması Silvanın tarihte önemli bir rol almasına sebep olmuştur.
Tigranocerta,Martyropolis,Justinianopolis,MaturHalah,Meyyafarkin,
Mipherket,Muhargin,Farkin, Sliv, Sıliva ve bugünkü adıyla Silvan, 1873 yılında
ilçe merkezi olarak Diyarbakıra bağlanan en büyük ilçelerden biridir.
Silvan tarihi eserleri bakımından dünya çapında bir üne sahiptir.Başta iki surla
çevrili kalesi ve burçlarıyla yüksekliği 25 metreyi geçen ve dünyada dolgu
sistemiyle yapılan tek kale-şehir olan Silvan Kalesi gelmekle birlikte,
efsane aşka konu olan Zembilfroş Burcu, dünyanın en geniş taş kemerli köprüsü
olan Malabadi Köprüsü, Kemuk Köprüsü, sütunlarında Bizans bazilikası kullanılarak
yapılan ve bölgenin en büyük camilerinden biri olan Selahaddin-i Eyyubi Camii,
Karabehlülbey (Mira) Camii, Kıldani Kilisesi (BelediyeCamii), Eyyubi kot Minare,
Silvan Atatürk Müzesi, Silvan kale burçlarının üzerinde ev olarak yapılan Üstün
Beylere ve Azizoğullarına ait konaklar, Artuklu Burcu, Kulfa Kapısı, 1916 tarihinde
16.Kolordu karargahı olarak kullanılan tarihi Gazi İlkokulu binası,Altıbulak
(Kaniya Derge) Çeşmesi, Boşat Kalesi, Helda Kalesi,Deruni Köyünün yanındaki
Şemrak Kalesi kalıntıları ve Roma eseri olan Başka Kalesi, Türbeleri, Pezan,
Temtemburg ve Hamido Mağarası, Boşat ve Sılteniyedeki mağara evler,
Sılteniye'deki Balıklı göl Ziyareti, ile Ortaçağdan kalan kilisesi ve birbirlerine
koridorlarla bağlı 300 adet odadan oluşan ve kapladığı alan itibarı ile Anadoluda
emsal teşkil eden, binlerce yıllk geçmişe sahip ve M.Ö.1.Bin Demir Çağdan
M.S. 13. yüzyıla kadar tarihlenen buluntulara rastlanan yörede bulunan ve
aynı zamanda Diyarbakır'daki en büyük mağara topluluğu olan Hasuni
(Hesune, Hasune) Mağaraları, hamamı ve kaya kilisesine sahip olan Silvan'ın
Kumgölü (Amerka) köyünde her yıl Şubatın son haftasında kutlanan ve
panayıra dönüşen Murat Şenlikleri (Ser Hıvde)ve Anadolu’nun en eski etkinlikleri
arasında yer alan yaklaşık 1000 yıldır her Mayıs ayının 14'ünde kutlanan
Sere Gülane bahar günü Silvan'ın kültürel, tarihi ve dini alanda turistik çekiciliğe
sahip ender yerleşim bölgelerimizden biri olması, bu kale-şehire tarihin
bütün devirlerinde ayrı bir önem kazandırmıştır.
Ayrıca Malabadi Köprüsü yakınlarında , Silvan-Kozluk ilçe sınırında bulunan ve
Anadolunun ilk yerleşim bölgelerinden biri olan Hallan Çemi höyüğündeki buluntular
günümüzden 10.600-10.000 yıl öncesine tarihlenmektedir.
Yapılan kazılar sonucu ortaya çıkan bu önemli buluntular Silvanın ve bölgenin
tarihi geçmişine ışık tutmaktadır.
EĞİL
-Tarihte İngilene,Angel,Encıl,Agel ve Gel adlarıyla bilinen ve peygamberler diyarı
olan Eğil ilçesinde peygamber mezarları bulunmaktadır. Zülkifül peygamber mezarı,
Hazreti Elyese, Harun-i Esfa, Hazreti Hellak ve Harun Peygamber mezarları da
Eğil ilçemizdedir.Tarihte çok önemli bir konuma sahip, sarp bir kayalığın üzerinde
yapılan Asur kalesi,kalenin Dicle nehrine inen 177 basamaklı gizli merdiven ve
geçitleri, Kaya kabartmaları,Asur Kral mezarları ve Artuk eseri Ulu camii kalıntıları
Eğilin tarihteki önemini ortaya koymaktadır. Eğil ilçemiz hem tarihi hemde dini
turizm açısından önemli bir potansiyele sahiptir.
ERGANİ
-Anadolunun ilk yerleşim bölgelerinden biri olan Argını,Arkania, Arsimia adları ile
bilinen Ergani ilçesinde M.Ö.7250-6750 yıllarına ait buluntuların ortaya çıkarıldığı
Çayönü höyüğü ile Hilar mağaraları,Kızılca köyündeki Enuş Peygamber mezarı,
Zülkifül Peygamber makamı ve Zülkifül Dağı tepesinde bulunan, bölge Hıristiyanları
arasında ikinci bir hac yeri olarak kabul edilen ve Ağustos aylarında ziyaret edilen
ilk yapıldığında 360 odalı olan Meryem Ana kilisesi ile dini ve tarihi anlamda
turistik önemi olan yerlerin başında gelmektedir.
LİCE
-Tarih kokan Lice ilçemizde Bırkleyn Mağarası, Dakyanus kenti harabeleri, Mervani'lerin
önemli merkezlerinden Antak Kalesi Ören yeri, Atak Köyündeki Artuk valisi Melik Adil'e
ait Minare,Çeper Köyündeki Zülkarneyn ören yeri,Eshab-ı Kehf Mağarası, Vakıf Ahmet
Beg Camii ve 4. Murat Kervansarayıyla önemli merkezlerin başında gelmektedir.
BİSMİL
-Diyarbakırın büyük ilçelerinden olan Bismil ilçemizde ise Asurlular için büyük bir
stratejik önem taşıyan ve Mittani Devletinin merkezi olarak kabul edilen bu bölgede
bulunan Üçtepe höyüğü ile Ziyarettepe höyüğünde önemli buluntulara rastlanmıştır.
ÇINAR
-Çınar İlçemizde Kale-i Zerzavan,Mir Hıdır Kalesi ve Pir İbrahim Mağarası
ÇÜNGÜŞ
Çüngüş'te tek bir kaya parçası halinde olan Çüngüş Kalesi, Kiliseden çevrilme
Camii Kebir, Ali Bey Camii, Ulya Camii, Kilise, Manastırı ve hamamı ile ,
ÇERMİK
-Eskiden Aberna ve Çermug adlarıyla bilinen Çermik'te Çermik Kalesi, Çeteci
Abdullah Paşa Medresesi, Haburman Köprüsü,Şah Ali Bey Camisi, Yahudi Sinagogu
kalıntıları, Gelin Dağı ve Çermik Kaplıcası,
DİCLE
-Geçmişte Piran adıyla bilinen Dicle ilçemizde; Dicle Kalesi, Pirtinik Camisi, Bırdinç
Köprüsü, Oyuk Kaya mezarları ve kilisesi, Kral kızı taşı ve Kaya üzerindeki
efsanevi mezar ile Dibni köyündeki Han, Köprü ve Güneşe tapan Şemsilere ait Tapınak
HANİ
-Hani ilçesinde Aynkebir Ulu Camii, Yasin Minaresi,Artuklu eseri Hatuniye Medresesi,,
Ankeris şifalı suyu ve Cafer-i Tayyar yatırı
HAZRO
-Hataro ve Hacra adlarıyla bilinen Hazro ilçesinde ise Eyyubilerden kalan Hazro
Ulu Camii, Tercil Kalesi ve Derebeyi Sarayı Kalıntıları
KULP
-Tarihte Pasur,Kulpo adlarıyla bilinen Kulp ta İmam-ı Gazali Türbesi, Kafrum Kalesi,
Cıksi Kalesi, Kale-i ulya, büyük kaya ve kanikan mağaraları
KOCAKÖY
-Karaz adı ile Nahiye merkezi iken 1990 yılında ilçe olan Kocaköy'de Kafiran Kalesi,
Karaz Mağaraları, Seri Kaniyan ( Pınarbaşı) ve Şaklat Köyündeki Kaya Mezarları ve
uyuz mağara ile Diyarbakır bölgesi ortadoğu ve balkanlarda önemli bir turizm
potansiyeline sahiptir. Nejat SATICI
DİYARBAKIR'I TARİHTEN DEĞİL ,
TARİHİ DİYARBAKIR'DAN SORUN.
|
